Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων του Δήμου Αθηναίων: Έκδοση ψηφίσματος για την τροπολογία σχετικά με την αναστολή αιτημάτων ασύλου

Το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων του Δήμου Αθηναίων εξέδωσε το ακόλουθο ψήφισμα για την τροπολογία σχετικά με την αναστολή αιτημάτων ασύλου:

Την Παρασκευή 11 Ιουλίου 2025 ψηφίστηκε η αναστολή της υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου για άτομα που εισέρχονται στη χώρα παράνομα με πλωτό μέσο που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική. Τα άτομα αυτά επιστρέφονται, σύμφωνα με την τροπολογία, χωρίς καταγραφή, στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής για χρονικό διάστημα τριών μηνών.

Σύμφωνα με τις ανεξάρτητες αρχές που έχουν τη δικαιοδοσία επί ζητημάτων που θίγει η τροπολογία,  δηλαδή την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, και τον Συνήγορο του Πολίτη, αλλά και τον αρμόδιο οργανισμό του ΟΗΕ, την Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η τροπολογία, εάν εφαρμοστεί, παραβιάζει τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων και άλλα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα. Συγκεκριμένα, θίγεται τόσο το θεμελιώδες δικαίωμα του να μπορεί κάποιος να ζητήσει άσυλο όσο και η θεμελιώδης αρχή του διεθνούς δικαίου, αυτή της μη επαναπροώθησης. Ρητά προβλέπεται επιστροφή ατόμων σε έδαφος που υπάρχει κίνδυνος να υποστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση χωρίς να έχει λάβει χώρα η δεσμευτική για τα κράτη μέλη της Σύμβασης διαδικασία καταγραφής του αιτήματος ασύλου.

Για να το πούμε απλά: οι αρμόδιες αρχές δεν θα ρωτάνε και δεν θα ακούνε τη λέξη άσυλο που θα λένε αρκετοί μεταξύ των ανθρώπων που φτάνουν στην Κρήτη μέσω Λιβύης. Κάποιοι από αυτούς προέρχονται από τη χώρα με τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση, το Σουδάν.

Αυτό το ψήφισμα δεν σκοπεύει να επαναλάβει αυτά που ήδη αρμοδιότεροι φορείς έθεσαν. Σκοπός μας είναι να δηλώσουμε με τον πλέον θεσμικό τρόπο, μέσω του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων του Δήμου Αθηναίων, και των προσφυγικών και μεταναστευτικών κοινοτήτων που ζουν σε αυτόν, την αντίθεσή μας στην παραβίαση του διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου που επιφέρει η τροπολογία που ψηφίστηκε.

Δύο σημεία αξίζει να τονιστούν από πλευράς μας:

1. Δέκα χρόνια μετά την πρώτη μεγάλη κρίση διαχείρισης των προσφυγικών ροών από τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, η τοπική αυτοδιοίκηση προσπαθεί να κάνει βήματα στον τομέα της κοινωνικής ένταξης μεταναστών και προσφύγων. Αρκετοί δήμοι είχαν συμμετέχει στην υλοποίηση του προγράμματος ESTIA -το οποίο τερματίστηκε το 2022 από την κυβέρνηση παρά την κατά γενική ομολογία επιτυχία του να παρέχει υπηρεσίες στους νεοαφιχθέντες στο κέντρο των πόλεων με γνώμονα την κοινωνική συνοχή- ενώ αρκετοί από αυτούς προχώρησαν  στη δημιουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών, όπως τα Κέντρα Ένταξης Μεταναστών. Για το ΥΜΑ ωστόσο φαίνεται να μην έχει αλλάξει κάτι όλα αυτά τα χρόνια. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου αρνείται να αναγνωρίσει μια πραγματικότητα που χρήζει παρέμβασης σε ευθυγράμμιση με το ανθρωπιστικό δίκαιο και τις  διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι από τη χρηματοδότηση που διαχειρίζεται το Ταμείο Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης (που υπάγεται διαχειριστικά στο ΥΜΑ) ούτε ένα ευρώ δεν προορίζεται για την τοπική αυτοδιοίκηση και τις δράσεις  κοινωνικής ένταξης που υλοποιεί. Είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί λοιπόν όσον αφορά την αδυναμία διαχείρισης που επικαλείται η κυβέρνηση. Αντιθέτως είμαστε αρκετά βέβαιοι ότι η πολιτική ηγεσία του ΥΜΑ, παρά τη μακρά και σίγουρα πιο δύσκολη εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας όσον αφορά τις προσφυγικές ροές, αρνείται να θεσμοθετήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα υποδοχής διασυνδεδεμένο με ένα αντίστοιχο σύστημα κοινωνικής ένταξης.
2. Eνώ οι τοπικές κοινωνίες έχουν ανάγκη την ουσιαστική συνύπαρξη, τη γνωριμία, το σπάσιμο της καχυποψίας και των διακρίσεων, η πολιτική ηγεσία του ΥΜΑ  με τον πιο ξεκάθαρο και εμφατικό τρόπο ρίχνει νερό στον μύλο του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Η τροπολογία δεν φέρνει στον νου μόνο τον Μάρτιο του 2020 και την τότε αναστολή αιτημάτων ασύλου αλλά και τη δολοφονική δράση της Χρυσής Αυγής. Γιατί ο θεσμικός ρατσισμός έχει πολύ απτές συνέπειες στη ζωή των ανθρώπων.

Ζητάμε:

• Απόσυρση της τροπολογίας και σεβασμό στο κράτος δικαίου.
• Διαβούλευση με την τοπική αυτοδιοίκηση για τη διαχείριση του συστήματος υποδοχής και ένταξης μέσω της ΚΕΔΕ και του Δικτύου Πόλεων για την ένταξη.
• Αναβάθμιση του ρόλου των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων των δήμων.

Μια τέτοια στιγμή, εμείς που δουλεύουμε στην κατεύθυνση της ένταξης δεν θα αναφερθούμε καν στα οφέλη των κοινωνιών υποδοχής από τη μετανάστευση. Δεν είναι η ώρα να μιλήσουμε για εργατικά χέρια, αν και αυτή η συζήτηση δεν έγινε ποτέ με όρους αξιοπρέπειας και πραγματικού σχεδιασμού από τις πολιτικές ηγεσίες των αρμόδιων υπουργείων.

Είναι ώρα να υπενθυμίσουμε τα βασικά: τον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, το Σύνταγμα και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στην Αθήνα πριν από αυτά, ξέρουμε καλά τι υπήρξε και δεν θα γυρίσουμε πίσω. Ο Δήμος Αθηναίων ήταν παρών στις δύσκολες συνθήκες της υποδοχής των προσφυγικών ροών το 2015-2018, ως εταίρος του προγράμματος ESTIA , αλλά και ως ο Δήμος που από το 2015 είχε ενεργή παρουσία και συμμετοχή στη λειτουργία της πρώτης ανοιχτής δομής υποδοχής αιτούντων άσυλο στη χώρα στον Ελαιώνα.

Θα δώσουμε τη μάχη για ανοιχτές κοινωνίες μαζί με δημοκρατικούς πολίτες και δήμους στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Και θα κερδίσουμε.

Καλούμε όλα τα ΣΕΜΠ που λειτουργούν σε Δήμους της χώρας, να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη συγκεκριμένη τροπολογία