ASCEND – Athens Superblock 

ASCEND – Athens Superblock

Athens Superblock for Community Engagement and Neighbourhood Development

(SGA NZC 101121530 – Subgrant – PCP3 – Athens)

This project has received funding from the European Union’s NetZeroCities Pilot Cities programme under grant agreement Nº SGA-NZC 101121530

Το έργο

Το ASCEND είναι ένα πιλοτικό έργο που δοκιμάζει μια φιλόδοξη και συμμετοχική μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα σε επίπεδο γειτονιάς στην πόλη της Αθήνας, με στόχο την επιτάχυνση της πορείας προς την κλιματικά ουδέτερη πόλη, βελτιώνοντας παράλληλα τη συνολική ποιότητα ζωής στην περιοχή εφαρμογής. Εστιάζοντας σε μια πολυπολιτισμική, κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτη γειτονιά, το έργο ASCEND ενσωματώνει παρεμβάσεις στους τομείς της ενέργειας, της κινητικότητας και των πράσινων υποδομών.

Η περιοχή της Κυψέλης επιλέχθηκε για την πιλοτική εφαρμογή της προσέγγισης της «υπέρ-γειτονιάς» (superblock).

Συγκεκριμένα, αφορά την περιοχή που περικλείεται από τις οδούς Πατησίων, Λευκωσίας, Κύπρου και Κνωσού, όπως απεικονίζεται και στις σχετικές εικόνες.

Η Κυψέλη αποτελεί έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αστικό ιστό, καθώς πρόκειται για μια ζωντανή, πολιτισμικά πλούσια αλλά και ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη γειτονιά της Αθήνας, με ισχυρό κοινωνικό και αρχιτεκτονικό χαρακτήρα. Αν και λειτουργεί ως πολιτιστικός κόμβος και σημείο συνάντησης διαφορετικών κοινοτήτων, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις που σχετίζονται με την έλλειψη πρασίνου, τα μη ενεργειακά αποδοτικά κτήρια, την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τις ανεπαρκείς δημόσιες συγκοινωνίες.

Το έργο προωθεί τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μέσω εγκατάστασης φωτοβολταϊκού συστήματος σε στέγη σχολείου, και αξιοποιεί τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό (virtual net metering) παρέχοντας καθαρή ενέργεια σε δημοτικά κτήρια σε όλη την περιοχή.

Στο πλαίσιο του έργου, χρησιμοποιούνται έξυπνα ενεργειακά συστήματα και γίνεται παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της κατανάλωσης ενέργειας. Προωθούνται μέτρα για τις μετακινήσεις, όπως περιοχές με προτεραιότητα στους πεζούς και κίνητρα για ηλεκτρική μικροκινητικότητα, τα οποία θα συμβάλλουν στη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και θα αποσυμφωρήσουν την περιοχή. Ταυτόχρονα, παρεμβάσεις για το αστικό πράσινο και τη βιοποικιλότητα, θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.

Το πιλοτικό έργο βασίζεται σε μια συμμετοχική προσέγγιση, εμπλέκοντας πολίτες, νέους, γυναίκες, μετανάστες, συνεταιρισμούς και τοπικούς φορείς στη διαμόρφωση και εφαρμογή λύσεων για το κλίμα. Παράλληλα, προβλέπονται καινοτομίες σε θέματα διακυβέρνησης και χρηματοδότησης – όπως η υποστήριξη από το νεοσύστατο Δημοτικό Γραφείο Αντιμετώπισης της Ενεργειακής Φτώχειας και η διερεύνηση δημιουργίας Δημοτικού Πράσινου Ομολόγου – με στόχο την υλοποίηση δίκαιων και επεκτάσιμων λύσεων κλιματικής μετάβασης σε όλη την Αθήνα.

Οι εταίροι

Δήμος Αθηναίων (Συντονιστής)  |  ΔΑΕΜ Α.Ε. | Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Διάρκεια έργου: Σεπτέμβριος 2024 – Αύγουστος 2026

Δράσεις

Ο Δήμος Αθηναίων δίνει μεγάλη έμφαση στη συμμετοχή των πολιτών στο σχεδιασμό των κλιματικών δράσεων και στη συν-διαμόρφωση των σχετικών πολιτικών. Γεγονός που ενισχύεται και μέσα από τη δημιουργία και δημοσίευση του Κλιματικού Συμφώνου της Αθήνας – ενός πλαισίου στρατηγικής για την ένταξη της Αθήνας στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις και την επίτευξη των κλιματικών προτεραιοτήτων της πόλης, που συνυπογράφουν πάνω από 75 φορείς.

Στο πλαίσιο αυτό, και το ASCEND ενισχύει τη συμμετοχή των πολιτών στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των δράσεων του. Έτσι, μέσα στον πρώτο χρόνο εφαρμογής του, το έργο έχει σχεδιαστεί και αναπτυχθεί από κοινού σε στενή συνεργασία με την τοπική κοινότητα. Το 21ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών «Λέλα Καραγιάννη», το οποίο βρίσκεται στην καρδιά του Superblock, αποτελεί τον πρωτοπόρο των βασικών παρεμβάσεων. Με επίκεντρο το σχολείο, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές δραστηριότητες συν-δημιουργίας στο πλαίσιο του ASCEND, για να συμπεριληφθούν οι μαθητές του σχολείου, οι εκπαιδευτικοί τους και οι οικογένειές τους στη διαδικασία συν-σχεδιασμού.

Φωτογραφικό αρχείο δράσεων:

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Το έργο στοχεύει στην ενίσχυση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στη συμβολή στη συνολική μετάβαση της περιοχής και της πόλης σε καθαρές μορφές ενέργειας. Για τον σκοπό αυτό, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος στην ταράτσα του 21ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών «Λέλα Καραγιάννη», το οποίο αποτελείται από 60 διφασικά μονοκρυσταλλικά πάνελ (JA Solar JAM72D30-550MB), χωρητικότητας 550W το καθένα, με αποτέλεσμα συνολική ισχύ συστήματος 33 kW.

Πεζοδρόμηση και διαπλάτυνση πεζοδρομίων

Το έργο περιλαμβάνει παρεμβάσεις που θα κάνουν την επιλεγμένη περιοχή πιο φιλική προς τους πεζούς. Στο δρόμο Κύπρου που βρίσκεται το σχολείο έχει ήδη ξεκινήσει η διαπλάτυνση. Ο συνολικός μετασχηματισμός βασίζεται σε μια υψηλής ποιότητας μελέτη μεταφορών.

Οδός Κύπρου (πριν τις παρεμβάσεις)

Οδός Κύπρου (κατά τη διάρκεια των εργασιών)

Χώροι πρασίνου

Το έργο στοχεύει στην αύξηση των πράσινων περιοχών του επιλεγμένου superblock.

Η εφαρμογή Athens Trees είναι ένα βασικό εργαλείο για να το πετύχει αυτό, καθώς παρέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο στους κατοίκους και αλληλεπίδραση μαζί τους, συμβάλλοντας στις προσπάθειες του δήμου να αυξήσει τον αριθμό των φυτευμένων δέντρων και να μετριάσει το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας (https://athenstrees.cityofathens.gr/)

Επιπλέον, ένας λαχανόκηπος δημιουργείται στην ταράτσα του 21ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών «Λέλα Καραγιάννη», ο οποίος έχει σχεδιαστεί από κοινού με τους μαθητές του σχολείου.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

Τι είναι το έργο ASCEND;
Ένα πιλοτικό έργο στην Αθήνα που προωθεί την κλιματική ουδετερότητα, εστιάζοντας στον μετασχηματισμό υπαρχουσών γειτονιών σε περιοχές φιλικές προς τον πεζό, με αξιοποίηση των ΑΠΕ και της βιώσιμης πολεοδομίας, ενδυναμώνοντας την τοπική κοινωνία για μια συμπεριληπτική μετάβαση.

Ποιος είναι ο στόχος του έργου;
Η διευκόλυνση της μετάβασης της Αθήνας σε κλιματική ουδετερότητα, ξεκινώντας από τη μεταμόρφωση των γειτονιών της μία-μία.

Τι κάνουμε;
Εφαρμόζουμε το μοντέλο της υπέρ-γειτονιάς στην Κυψέλη, την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας, για να αυξήσουμε τον δημόσιο χώρο για πεζούς και ποδηλάτες, να ενισχύσουμε τις πράσινες υποδομές και να αναπτύξουμε καινοτόμες ενεργειακές λύσεις με στόχο τη μείωση εκπομπών και τη βελτίωση της καθημερινής ζωής.

Γιατί έχει σημασία;

• Για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέσω μείωσης εκπομπών και προώθησης της βιωσιμότητας.
• Για τον μετασχηματισμό των πόλεων σε βιώσιμους και προσβάσιμους χώρους.
• Για την αξιοποίηση των ΑΠΕ και την ενεργειακή μετάβαση.
• Για τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας – κάθε φωνή έχει σημασία στη διαμόρφωση της γειτονιάς.

Για περισσότερες πληροφορίες τη σελίδα του Net Zero Cities: https://netzerocities.eu/athens-pilot-activity-ascend/