Παρεμβάσεις υπέρ του δημόσιου χώρου

Η Ανοιχτή Πόλη έχει στον πυρήνα του προγράμματός της τις παρεμβάσεις υπέρ του δημόσιου χώρου, ο οποίος λείπει από όλα τα διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων. Είναι αλήθεια ότι η παρούσα συγκυρία της υγειονομικής κρίσης επιτρέπει την πραγματοποίηση κάποιων δοκιμαστικών παρεμβάσεων και πειραματισμών, όπως και ότι ο πυρήνας των παρεμβάσεων που προτείνονται από τη δημοτική αρχή προκύπτει από τη σημαντική δουλειά που έχει γίνει από την “Ανάπλαση ΑΕ”. Αποτελεί ωστόσο πολύ κακή βάση συζήτησης το ότι η η δημοτική αρχή κατέθεσε το σχέδιό της για κυκλοφοριακές παρεμβάσεις στο σημερινό δημοτικό συμβούλιο, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, χωρίς να έχουν την όποια ενημέρωση οι γειτονιές και τα κοινοτικά συμβούλια, και με ενημέρωση των παρατάξεων κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Για το λόγο αυτό η Ανοιχτή Πόλη ζήτησε την ολιγοήμερη αναβολή της συνεδρίασης, ώστε να γίνει δυνατός ένας γόνιμος διάλογος, χωρίς αυτό να γίνει δεκτό από τη δημοτική αρχή.

Παρά τα θετικά στοιχεία, η αποσπασματικότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων, η απουσία κοστολόγησης και το γεγονός ότι δεν είναι ορατή η ένταξή τους σε ένα ευρύτερο σχέδιο που να λαμβάνει υπόψη τη σχέση του ιστορικού κέντρου με την υπόλοιπη πόλη μας καθιστούν επιφυλακτικούς. Δεν μπορούμε παρά να είμαστε ανήσυχοι για τις προτεραιότητες της κυρίαρχης πολιτικής, η οποία αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά του ιστορικού κέντρου, περιορίζοντας την κατοικία, το λιανεμπόριο και τις μεταποιητικές δραστηριότητες μικρής όχλησης, όπως φάνηκε και στο τελευταίο νομοσχέδιο για το περιβάλλον. Είναι σαφές για εμάς ότι η πρόταση της δημοτικής αρχής έχει νόημα μόνο σε συνδυασμό με το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο του Δήμου Αθηναίων, το οποίο θα πρέπει να αποτυπώνει μια ολιστική διαχείριση των χρήσεων γης στην Αθήνα, χωρίς τουριστική μονοκαλλιέργεια και με έμφαση στις μεικτές χρήσεις. Ανήσυχοι είμαστε επίσης για το ενδεχόμενο κυκλοφοριακών επιβαρύνσεων που θα είναι έντονες, αν το σχέδιο της δημοτικής αρχής δεν συνδυαστεί με ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αναβάθμισης των Μαζικών Μέσων Μεταφοράς σε δημοτικό επίπεδο. Η εισαγωγή ξεκομμένων ποδηλατοδρόμων δεν βοηθά, αν δεν συνδυάζεται με ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που να ευνοεί την ήπια μετακίνηση των δημοτών, από και προς το κέντρο της πόλης.

Για την Ανοιχτή Πόλη, η κουβέντα που ανοίγει για το δημόσιο χώρο πρέπει να προχωρήσει ακόμα παραπέρα, αγκαλιάζοντας το σύνολο των διαμερισμάτων της πόλης. Γι’ αυτόν το λόγο, η Ανοιχτή Πόλη επαναφέρει με έμφαση ώριμα αιτήματα διεκδίκησης δημόσιων χώρων που εκκρεμούν και που οφείλει ο Δήμος Αθηναίων να αξιοποιήσει σε όφελος των κατοίκων: Το Βότρυς στην Τέταρτη Κοινότητα, η πρώην “Θερμίδα” πλάι στο πάρκο Βασίλης Αυλωνίτης και το κτήμα Πάτμου και Καραβία στην Πέμπτη, τα αναξιοποίητα ακίνητα των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, οι εκκρεμότητες με την ΚΤΥΠ ΑΕ, όλα τα παραπάνω αποτελούν διεκδικήσεις των δημοτών που πρέπει να προσδιορίσουν τις προτεραιότητες του Δήμου Αθηναίων στο επόμενο διάστημα. Η προτεινόμενη παρέμβαση στο Κέντρο θα είναι επίσης αδύναμη, αν παράλληλα δεν προχωρήσουν αναγκαίες παρεμβάσεις ανάπλασης σε άλλα γειτονικά σημεία – όπως στην Πατησίων, στην Τοσίτσα ή στα Προσφυγικά. Θα πρέπει τέλος η δημοτική αρχή να φανεί συνεπής με το φιλοπεριβαλλοντικό στίγμα που θέλει να εκπέμψει, δεσμευόμενη για κρίσιμα ζητήματα που έχουν προκύψει για τη φυσιογνωμία του κέντρου της πόλης, όπως η κατασκευή δεκαόροφου ξενοδοχείου απέναντι από το Μουσείο, ή οι προβλέψεις του άρθρου 99 του πρόσφατου νομοσχεδίου για το περιβάλλον, οι οποίες θα επανέλθουν σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό.

Για τους παραπάνω λόγους, η Ανοιχτή Πόλη προτείνει τη σύσταση δύο επιτροπών που θα έχουν κρίσιμο ρόλο κατά την υλοποίηση των προτεινόμενων ρυθμίσεων: μια επιστημονική επιτροπή παρακολούθησης του έργου και μια επιτροπή διαβούλευσης που θα διασφαλίσει ότι οι παρεμβάσεις που θα γίνουν θα έχουν τη σύμφωνη γνώμη των δημοτών και των εμπλεκόμενων φορέων.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, δώσαμε θετική ψήφο στην πρόταση της δημοτικής αρχής, υπογραμμίζοντας όμως ότι το προτεινόμενο σχέδιο παρεμβάσεων θα πρέπει να διατηρήσει ήπιο χαρακτήρα και να είναι αναστρέψιμο, ώστε να επιτρέπει το συνεχή διάλογο με τους φορείς των κατοίκων και την ενδεχόμενη αναπροσαρμογή του. Η θετική στάση μας αποτελεί κάλεσμα προς τη δημοτική αρχή, ώστε οι ρυθμίσεις που προτείνει, αν και αποσπασματικές, να γίνουν αφετηρία για ένα συνολικό σχέδιο βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος, που να σέβεται όλες τις γειτονιές, με διαφάνεια, χωρίς αποκλεισμούς.